سفری دیگر

چارتاقی نیاسر، میعادگاه معماران و ستاره‌شناسان

همانطور که بیاد دارید چندی پیش در این وبلاگ تبلیغ سفر به پاسارگاد انجام شد و این سفر هم با توجه به مناسبتهایی که عرض شد

انجام گرفت و حال این بار تصمیم داریم به شهری که کمتر شناخته شده است برویم به نیاسر ، نیاسر کاشان شهری که یک چارتاقی

نجومی را در خود جای داده و هر روزه میزبان گردشگران بسیاری است و یکی از این روز ها ( ۱ دی ) است چرا که در این روز میتوان به

وسیله این بنای ساسانی به پایان رسیدن پاییز و آغاز زمستان پی ببریم ( در واقع این بنا یک تقویم نجومی است ) وهمچنین دیگر مسائل

نجومی که در زیر به آن اشاره شده است

پس از همه علاقه مندان به مسائل نجومی و باستان شناسی دعوت می شود در این گردهمایی شرکت کنند ۱ دی قبل از طلوع آفتاب این

یکی از

استثنایی ترین طلوع های خورشید است که می توانید شاهد آن باشید.

معرفی نیاسر و چارتاقی ساسانی

چارتاقی نیاسر، بنایی باستانی از اواخر عصر اشکانی و یا اوایل عصر ساسانی است.
این بنا جزو کهن‌ترین و بزرگترین نمونه‌های چارتاقی ایران و سالم‌ترین آنها است.
بنا با قاعده‌ای مربع‌شکل، اما درواقع ذوزنقه‌ای با اضلاع تقریبی 12 متر است که برای ساخت آن تنها از سنگ‌های آهکی رسوبی و ملات گچ استفاده شده است.
سبکی سنگ‌های متخلخل و سختی اندک و انعطاف‌پذیری ملات آن، موجب تحمل زمین‌لرزه‌ها و پایداری بنا در عمر نزدیک به دوهزار سال آن شده است.
چهار سوی این بنا همانند دیگر چارتاقی‌ها کاملاً باز بوده و هیچگونه در یا پنجره و بازدارنده‌های دیگری برای ورود به آن، وجود نداشته است.
تا مدت‌ها بر پایه روایت‌های داستان‌گونه کتاب (قم‌نامه) احتمال داده می‌شد که این بنا آتشکده‌ای از زمان اردشیر ساسانی باشد؛ اما تاکنون شواهد باستان‌شناختی و منابع مکتوب آن‌را تائید نکرده است.
از این بنا نخستین بار توسط هوتوم شیندلر گزارشی مختصر منتشر شد و سپس آندره پ.
هاردی بررسی کوتاه مدتی پیرامون آن انجام داد که در مجموعه "آثار ایران" توسط آندره گدار منتشر شد.
گدار در توضیح گزارش شیندلر، کارکرد آتشگاهی این بنا را رد می‌کند.
در سال 1380 کاربرد این بنا و نیز دیگر چارتاقی‌های ایران، به‌عنوان یک تقویم آفتابی یا شاخص اندازه‌گیری زمان با استفاده از تغییرات میل خورشید، توسط رضا مرادی غیاث‌آبادی شناسایی شد.
آنگونه که در نقشه‌های آن دیده می‌شود؛ ساختار تقویمی این بنا به گونه‌ای است که در آغاز و میانه هر یک از فصل‌های سال، پرتوهای خورشید بامدادی به شکلی خاص از میان پایه‌های بنا دیده می‌شده و هنوز نیز دیده می‌شود.
دقت محاسبات تقویمی در این چارتاقی در بین دیگر تقویم‌های آفتابی دنیا بی‌نظیر است و نشان‌دهنده توانایی‌های علمی نیاکان ماست.
چارتاقی نیاسر از لحاظ بررسی شیوه‌های معماری در گذشته، شیوه‌های بدیع و مبتکرانه ساخت و ساز تاق‌ها بدون قالب پیش‌ساخته، روش جالب تبدیل پلان مربع بنا به دایره گنبد آن، تناسب‌های هندسی متوازن و منحصر به‌فرد در طراحی آن و رعایت تناسب طلایی در اجزای آن، جالب توجه و شگفت‌انگیز است.
ممکن است که در دوران باستان آیین‌های دینی زروانی نیز در این مکان برگزار می‌شده که امروزه آگاهی چندانی از آن در دست نیست.
در آیین زروان حرکات خورشیدی و وزش باد که هر دو تجلی زمان هستند؛ از اهمیت فراوانی برخوردار بوده‌اند.
از سوی دیگر وجود عناصر متعدد دیگر در حریم چارتاقی، نشان‌دهنده احترام و تقدس این ناحیه بوده است.
چشمه‌ای زلال با درخت چناری کهنسال و مسجدی نوساز بر جای نیایشگاهی باستانی، نمونه‌هایی از آن است.
چارتاقی نیاسر امروزه به یکی از میعادگاه‌های علاقه‌مندان نجوم و ستاره‌شناسی در ایران تبدیل شده است.
ارتفاع زیاد نیاسر، آسمان پاکیزه و درخشان، امکانات فراوان، نزدیکی به پایتخت و برخی از شهرهای بزرگ، طبیعت دوست‌داشتنی و از همه مهمتر وجود یک بنای علمی باستانی، عواملی برای این انتخاب بوده است.

خورشید منتظر شماست